To be of nooit geweest
-
9 feb20:30 - 21:30TR25 Schouwburg, RotterdamKrijn Boon Studio
José Montoya bestaat pas officieel sinds hij drieënhalf is.
Hij weet niet wanneer hij geboren is.
Hij weet niet wie zijn biologische ouders zijn.
Hij weet niet waar hij vandaan komt.
Hij weet zijn eigen naam niet.
Hij bestaat op papier. Maar wat zegt dat?
37 jaar nadat hij geadopteerd werd uit Colombia en terechtkwam in een Noord-Hollands dorp, probeert José Montoya de puzzel te leggen van zijn versplinterde leven. Alles aan hem is bedacht; hij kan steeds een andere montage maken van de splinters en fragmenten van zijn leven. Je kunt zeggen dat dat vrijheid is, maar net zo goed dat hij eigenlijk helemaal niet bestaat.
To be of nooit geweest is een mozaïek van verhalen, beelden, woorden en beweging. Geen whodunit maar een whoami: een zoektocht van een ontheemde man die zijn leven moet bouwen op anekdotes van anderen. Hij springt van verhaal naar verhaal op zoek naar de rechtvaardiging van zijn bestaan. Want als niemand het kan bevestigen, hoe weet je dan dat je er bent?
Over José Montoya
In 1983 werd José Montoya geadopteerd uit Colombia. In de jaren 80 werden veel kinderen uit onder meer Colombia geadopteerd. Sinds kort wordt het deksel gelicht van deze soms zeer kwalijke adoptieprocedures en werden adopties uit het buitenland per direct opgeschort. Ook Montoya werd geconfronteerd met zoekgeraakte informatie van zijn adoptie in Colombia. De informatie die hem duidelijk kan maken wie hij is en wie zijn biologische ouders zijn, is eenvoudigweg verdwenen.
“Ik heb heel lang deze voorstelling niet willen en niet kunnen maken omdat het mij onmogelijk leek dat andere mensen zouden kunnen begrijpen hoe het is. […] Maar nu ik al een aantal jaar speel, vind ik het des te belangrijker dat ik mijn eigen verhaal vertel en dat verhalen zoals de mijne verteld kunnen worden.” - José Montoya
In het nieuws
Begin jaren tachtig werden veel kinderen geadopteerd uit onder meer Colombia. Sinds kort is duidelijk dat de adoptieprocedures lang niet altijd deugden. Ook Montoya werd geconfronteerd met beperkte gegevens. Informatie over zijn biologische ouders is eenvoudigweg verdwenen. Voor wie meer wil weten over de adoptieprocedures:
NOS: Commissie adviseert kabinet adopties uit buitenland te stoppen na ernstige misstanden
NOS: Voorlopig geen nieuwe adopties uit het buitenland
Op 19 april 2021 organiseerde De Balie een gesprek over het adoptiesysteem in Nederland. José Montoya was een van de deelnemers aan het gesprek. Hij sloot het programma af met een fragment uit de voorstelling. Dit is terug te kijken via deze vimeolink.
Over José Montoya
José Montoya begon bij Likeminds tijdens zijn studie grafische vormgeving. Na jarenlang gespeeld te hebben in het professionele circuit, studeerde hij in 2010 af als docerend maker aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Hij speelde o.a. bij Maas, BonteHond, Likeminds, Het Toneel Speelt en bij Urban Myth in de voorstelling Martin Luther King die een Gouden Krekel won voor beste de jeugdvoorstelling van 2019.
José Montoya wil andere geadopteerden en zoekenden in het leven een hart onder de riem steken
'Ik heb geaccepteerd dat ik mijn familie nooit meer ga vinden, maar mijn deur blijft altijd op een kier staan' - José Montoya
"Elke keer als José Montoya zijn voorstelling speelt, valt het hem zwaar. In 'To be of nooit geweest', dat hij bij Likeminds speelt, verhaalt hij over zijn adoptie. De exacte leeftijd waarop hij naar het Noord-Hollandse Schellinkhout kwam, is onbekend. 3,5 jaar was hij volgens de verzonnen papieren van het kinderhuis. Zijn verzonnen naam: José Montoya. Alles aan hem is bedacht. zijn geschiedenis is gebouwd op de anekdotes van anderen. In zijn voorstelling vertelt Montoya over de worsteling die dit met zich meebrengt. 'To be of nooit geweest' is geen whodunnit, maar een whoami." Weekendmagazine Vrij - Madelon Meester (28/01/23)
Team
Tekst, decor, spel José Montoya eindregie Bram Jansen muziek Stijn Hoes lichtontwerp Julia Clarke dramaturgie Liet Lenshoek coproductie Likeminds, Theater Bellevue met dank aan Wendy Briggeman en Carlos Zorita Diaz