De vrijheid van het maken

Streetartist Naamlooozz spreekt in de Havenloods over de Meemakers-sessies bij Theater Rotterdam 

"Gevoel en samenwerken, dat is waar het om gaat vanmiddag!" zegt streetartist Naamloozz tegen de groep leerlingen van Mavo Centraal die tegenover hem staat. Dit is het begin van een meemaak-sessie, een serie van vrij toegankelijke bijeenkomsten die sinds september wekelijks plaatsvinden in Theater Rotterdam. 

Verschillende kunstenaars en artiesten gaan tijdens deze werksessies met de bezoekers in gesprek, om vervolgens samen iets te maken. Pleun Peters is theatermaker en werkt voor de educatieafdeling van Theater Rotterdam. Ze bedacht het idee van de Meemakers samen met collega's, als een nieuwe manier om Rotterdammers in het theater uit te nodigen en te delen wat ze bezighoudt. De Meemakers gaan steeds weer op een andere manier aan de slag. Pleun: "In september heeft educatiemedewerker Gino van Weenen samen met illustrator Nina Fernande en bezoekers aan zines gewerkt. Ik heb nu Naamloozz (de artiestennaam van Kenneth Letsoin) uitgenodigd, om vanaf oktober te schilderen. Anderen werken samen met de Rotterdamse spoken word artiest M. Zo wisselen we werksessies voor beeld en tekst met elkaar af." 

De enige constante is verandering
Theater Rotterdam blijft zoeken naar nieuwe vormen om het publiek te betrekken. Het past in de zoektocht die in het hele theater voelbaar is, legt Pleun uit: "Het theater zit in een overgangsfase. Sinds mei 2020 is Alida Dors onze nieuwe artistiek directeur, dat heeft ervoor gezorgd dat we een nieuwe inhoudelijke koers hebben. Daar bovenop is alles natuurlijk anders dan anders door de coronapandemie. Daarom is in september het gebouw dichtgetimmerd, om te laten zien dat we transformeren." De houten betimmering is aan de buitenkant van het gebouw goed te zien, maar loopt ook binnen volledig door. Waar je eerst een marmeren vloer, betonnen pilaren en lederen bankjes zag, zie je nu houten platen, afdekzeil, ladders en steigers. 

Prikkels
Voor kunstenaar Naamloozz is het een grote speeltuin van mogelijkheden. Hij is uitgenodigd om de betimmering buiten en binnen van een kleurrijke laag te voorzien. Die nieuwe laag vervangt het eerdere werk van kunstenaar S. Bontje. Zo blijft de schildering in ontwikkeling. Vrijheid, energie en vrolijkheid zijn belangrijk in het werk van Naamloozz: "Niemand vertelt mij welk stipje of kleurtje waar moet komen. Als ik door de stad loop vang ik allerlei prikkels op en die komen eruit als ik aan het schilderen ben. Ga maar eens buiten voor de schildering staan die ik nu op de gevel heb gemaakt. Als je je dan omdraait en naar de stad kijkt, zie je eigenlijk dezelfde kleuren en vormen."

Met een blinddoek
Iedereen die dat wil, kan zich aanmelden om aan een meemaak-sessie mee te doen, maar er worden ook groepen uitgenodigd. Pleun: "We hebben al heel veel verschillende deelnemers gehad, van studenten tot ouderen en gezinnen met kinderen. Pasgeleden hebben we een groep jonge kinderen van een BSO uitgenodigd en nu de leerlingen van Mavo Centraal. In december komen er ook meemakers uit een bejaardenhuis en vanuit de Pauluskerk." Die verschillende groepen krijgen van Naamloozz en Pleun allemaal dezelfde uitdaging: schilderen vanuit je gevoel. Naamloozz: "Ik heb geen specifiek resultaat voor ogen, maar het moet wel abstract zijn! Ik maak het de deelnemers moeilijker - of eigenlijk makkelijker - door ze blind te laten schilderen. Ze werken in duo's waarbij de ene geblinddoekt schildert en de ander de verf aangeeft en dergelijke." 

Grote gebaren
De leerlingen van Mavo Centraal durven die uitdaging wel aan. De blinddoeken gaan op en de duo's nemen plaats voor een lange houten wand in de hal van het theater. Pleun zet klassieke muziek aan en vraagt de schilders om met verf uit te beelden wat de muziek bij ze oproept. Dat begint soms terughoudend met kleine krabbels, maar gaat al snel over in steeds grotere gebaren. De helpers van de duo's lopen druk op en neer met rollers, kwasten en verf. Langzaam maar zeker ontstaat een kleurrijk geheel. Als tussen het schilderen door de blinddoeken even af mogen, bespreken de deelnemers wat ze in hun eigen werken zien. "Het is kunst, dus ik mag erin zien wat ik wil!" merkt een van hen slim op.

Een boek vol
Dat blijkt ook uit de reacties van voorbijgangers op de schildering die nu buiten op het theater te zien is. Naamloozz: "Ik zou een boek vol kunnen schrijven met alle verhalen die ik heb gehoord. Sommige mensen vallen bijna van hun fiets af! Vaak zien ze er de stad of de skyline in, soms juist mensen of gezichten." Pleun: "Toen een man vroeg wat het voor moet stellen, legde Naamloozz uit dat het niks voorstelde omdat het abstract is; op gevoel gemaakt. Dat begreep die man heel goed. Hij vertelde dat hij al twintig jaar piano speelde, puur op gevoel en zonder een noot te kunnen lezen." Naamloozz: "Precies, dat is hoe het voor mij ook werkt. En de vrijheid die ik voel als ik schilder wil ik graag met anderen delen."

De medewerkers van Theater Rotterdam, de kunstenaars en artiesten hopen met nog veel verschillende meemakers te werken. Wie nieuwsgierig is of zelf mee wil doen kan zich aanmelden via de website van Theater Rotterdam, op tr.nl/meemakers