Ik sta liever naast het licht
DOOR: JOËLLE RAUS PRUDENCE. MET DANK AAN MUNGANYENDE
Filmmaker en YouTube sensatie Issa Rae debuteerde in 2016 met haar eerste televisieserie Insecure. De naam is een verwijzing naar de eigenschappen van de grappige, zelfverzekerde maar toch vooral vaak ongemakkelijke hoofdpersoon Issa, gespeeld door Rae zelf. In de eerste aflevering zien we hoe Issa haar onzekerheid aanpakt door met zichzelf in gesprek te gaan via de spiegel, we noemen dit mirror talks. Haar spiegelbeeld geeft zichzelf het soort peptalk waar we stiekem allemaal van dromen.
Als zwarte vrouw beweeg ik mij vaak in ruimtes waar ik de enige ben. Dat heeft voor- en nadelen. In het begin ben ik een nieuwigheid, interessant en ik gebruik het woord maar gewoon; exotisch. Een periode van elkaar leren kennen volgt. Na niet al te lange tijd gaat de glans van de nieuwigheid af. Ik ben namelijk een vrouw die ruimtes binnenloopt met een missie voor verandering, die daarbij conventies bevraagt. Voor sommigen is dat ongemakkelijk. Er vormt zich een voelbare weerstand van anderen tegen dat bevragen van de conventies en voor mij wordt terugduwen snel steeds moeilijker. Vaak probeer ik de weerstand te beantwoorden met openheid, maar dat wordt niet altijd goed ontvangen en het proces kost veel energie en mentale kracht van mijn kant. Met name van wege dat laatste dringt zich in zulke gevallen de keuze op: doorzetten of opgeven. Doorzetten voor waar je in gelooft lijkt misschien voor de hand liggend. Toch is opgeven soms aantrekkelijker. Noem het lafheid, maar ik noem het zelfbehoud. Het is een eenzaam proces waarin je mentale uithoudingsvermogen op de proef gesteld wordt.
"Doorzetten voor waar je in gelooft lijkt misschien voor de hand liggend. Toch is opgeven soms aantrekkelijker."
Wanneer je uitgesproken bent gaat dat vaak gepaard met schijnwerpers. Als je ergens voor gaat staan, vestig je ook aandacht op jezelf. In die spotlight voel ik mij ongemakkelijk, terwijl anderen mij daar wel graag in zetten. Te vaak leidt het tot onzekerheid en achter een masker moeten leven. Zelf voel ik mij meer thuis in een ondersteunende, aanvullende rol, wanneer ik anderen in de spotlight help. Dicht bij het vuur, waar ik wel de actie vind, maar zonder de focus op mij. Met de spotlights op mij voelde het vaak alsof ik de schijn ophield en niet waar kon maken wat er verwacht werd. Dat er geen fouten gemaakt konden worden. Ik kon alleen een versie van mijzelf zijn die door de ander geaccepteerd werd. Het is een onmogelijke opdracht waarbij je niet toekomt aan het realiseren van je eigen ambities. Ik viel om. Het masker viel af. De scherven waren voor mij. Een harde, maar belangrijke les.
Ik voer de strijd voor verandering niet in het licht, maar tussen de mensen. Niet alleen, maar samen. Om rechtop te blijven heb je mensen naast je nodig die vooruit- én achteromkijken, gevaar en kansen in het vizier hebben, je talenten versterken en met je mee vooruit bewegen. Verandering dwing je af met aantallen en geduld, niet met schijn. Ik schaar mij graag bij anderen. Weten dat je niet alleen bent geeft kracht, helpt je je rug recht te houden, doordat je samen kunt duwen bij weerstand en moed behoudt op de momenten dat je het echt even niet meer weet.
In mij woont een sterke stem die mijn keuzes soms in twijfel trekt, mij lastige vragen stelt en hogere eisen heeft. Anderen kunnen mij dan wel vertellen dat ze vinden dat ik iets goed doe of wat mijn talent is, ik moet het vooral zelf geloven. Je moet je eigen hypeman kunnen zijn, zoals Issa’s spiegelbeeld dat is. Want als je buiten de schijn om niet in jezelf gelooft, hoe kun je dan verwachten dat een ander dat doet? Het was een leerproces om hier te komen, de plek waar ik weet waar mijn kracht ligt. Volgens mij ben ik er nog niet, twijfel lijkt vaak dichtbij, maar sinds een aantal jaren gaat het mij beter af. Durf ik meer uitgesproken te zijn en zelfs dichter bij het podium te staan.
"Als je buiten de schijn om niet in jezelf gelooft, hoe kun je dan verwachten dat een ander dat doet?"
In de beweging die je samen maakt richting verandering, sta ik het liefst naast het licht. Gewoon als mij zelf, niet anders dan ik ben. Niet zoals anderen mij graag zien, maar zoals ik wil zijn. Nee zeggen als mensen je overvragen, je niet laten leiden door ego alleen, maar ook in de spiegel durven kijken en weten waar je grenzen liggen: dat is kwetsbaar en krachtig tegelijk.
Over Joëlle
Joëlle Raus Prudence begon haar carrière bij Frascati in Amsterdam. Ze vervolgde haar loopbaan als assistent artistiek directeur bij MC Theater, een productiehuis dat zich specifiek richtte op talentontwikkeling en culturele diversiteit. De afgelopen jaren werkte ze als freelance pr- & communicatieadviseur en programmamaker voor verschillende festivals en gezelschappen. Op dit moment is Raus Prudence werkzaam bij Theater Rotterdam als dramaturg publiek.
