URLAND doet
Laat het maar aan de populaire Rotterdamse theatergroep URLAND over om de boel hélemaal anders aan te pakken. In de reeks 'Urland Doet' zet het de wetten van theaterland draai op z'n kop. Drie keer per jaar neemt Urland het publiek mee in voorstellingen die in koortsachtig tempo zijn gecreerd, en die daarom des te spannender zijn.
TEKST: ANTON SLOTBOOM
De bezoeker moet zijn ogen hebben uitgekeken. De korte, vlijmscherpe voorstelling waar ze bij in de zaal zaten, in de repetitieruimte van URLAND, leek in alles op een spontaan heavy metalconcert. Dit had zo plaats kunnen vinden in een Rotterdamse concertzaal als Baroeg, Rotown of de Maassilo. Maar er was toch echt een verschil: hier waren de performers van URLAND aan het werk, in een korte voorstelling die maar een paar keer gespeeld zou gaan worden. Een voorstelling die onderdeel is van het onderzoeken van allerlei elementen voor een grotere voorstelling die nog moet volgen. Het speelse stoeien met heavy maakte deel uit van onderzoek dat theatermakers normaal gesproken in hun repetitielokaal zouden doen. Nu mocht de wereld het wel zien.
Dat is een nieuwe formule, met de toeschouwer als grote winnaar. Want opeens kan de bezoeker ook het hele maaktraject van dichterbij aanschouwen. Het bijwonen had iets van een privilege: zelden zit je als bezoeker de makers zo dicht op de huid.
“Hoe kunnen we het maakproces van een grotere voorstelling meer in delen opdelen, met die vraag begon dit avontuur,” vertelt een van de performers van URLAND, Marijn Alexander de Jong over deze nieuwe aanpak. “Daarom hebben we 'URLAND Doet' bedacht. Dit is een nieuwe reeks waarin we kort en hard werken aan een kleine productie. Normaal zijn we het hele jaar bezig met een voorstelling, waarmee we op tournee gaan en die in grote zalen wordt gespeeld: dankzij deze reeks ontmoeten we ons publiek nu opeens vaker. En we bestaan pas bij de gratie van het publiek, hè?”
Dit klinkt als een spannende strategie. Hoe pakt dit in praktijk uit?
“URLAND Doet bestaat uit drie momenten in het jaar. We werken drie keer per jaar steeds drie weken aan iets nieuws, gebaseerd op het thema van de grotere voorstelling die dan later volgt, waarna we het in de vierde week presenteren aan het publiek. Zo krijgen we feeling met ons concept. Vanaf nu geven we dit soort maakprocessen meer de ruimte, zonder dat we een jaar lang uit het zicht van de bezoeker blijven. URLAND Doet maakt dan ook vooral dat we niet alleen maar experimenteren en onderzoeken, wat er toch al doen, maar dat we het ook in de praktijk brengen. We schotelen ons publiek dus een, wat we zelf zo noemen, rafelige kelderperformance voor. We proberen dingen uit. Zo hebben we bijvoorbeeld al samengewerkt met iemand met wie we in een later stadium misschien wel iets groters willen gaan maken, voorin de grotere zalen. Maar matcht dat wel tussen ons? Dat hebben we in 'Urland Doet' kunnen uitproberen. In een kort proces, met het gevoel van een speeltuin. Want grote zaalvoorstellingen vragen natuurlijk veel meer denkwerk. Als je bijvoorbeeld met iets als bewegende decors wil werken, moet dat vooraf helemaal bedacht en gemaakt worden. We spelen URLAND Doet drie, vier keer op een eigen plek en gaan er ook niet mee op tournee. Het blijft dus klein. We nodigen het publiek ook echt uit om bij ons te komen kijken, in onze ruimte. Dat is ook een wens die uitkomt. Onze werkplek raakt bezield door de aanwezigheid van het publiek.”
Gaat URLAND nog wel de grotere zalen in, en op tournee?
“Dit jaar niet, ook vanwege corona. Volgend jaar wel. Want ieder jaar maken we een grote zaalvoorstelling. Maar URLAND Doet blijven we ook volgend jaar doen. Het bijzondere is: niet alles uit deze kleine voorstellingen zie je later terug. Het is een soort voorstudie, gekoppeld aan het thema van de grote zaalvoorstelling die we het jaar daarop gaan maken. Sommige delen van deze kleinere voorstellingen kunnen we later gebruiken voor dat grotere werk. Sommige andere dingen niet. Dat is helemaal onderdeel van het proces.”
Iedere URLAND Doet-show is vast heel anders, omdat jullie tegelijkertijd wel aan het doorontwikkelen zijn.
“Zeker. Elke avond proberen we weer iets anders uit. Er is geen voorstelling hetzelfde. Zo had ik in de laatste reeks aanvankelijk bedacht iedere avond een megafoon te gebruiken. Maar na één avond dachten we allemaal: nee, die megafoon werkt toch niet zo goed. Doe maar niet.”
Er is op dit moment nog geen nieuwe URLAND Doet aangekondigd. Zit er wel iets in de pijplijn?
“Ja. We kondigen deze voorstellingen steeds relatief laat aan. Dat heeft ook met de jongere generatie bezoekers te maken. Veel twintigers en dertigers reserveren een stuk minder snel vooraf. We gaan in september weer een reeks doen. Dat kondigen we half augustus aan.”
URLAND is een performancecollectief. URLAND werkt autonoom. URLAND wil Gesamtkunst. URLAND heeft geen methode. URLAND experimenteert. URLAND oefent het niet-ik. URLAND eigent toe, citeert en samplet. URLAND streeft naar het Universele. URLAND gelooft in live art in postdigital times.
