Timo Tembuyser & Hélène Vrijdag
Re-embodying archetypes
In hun Still-in-motion week hebben performers en zangers Timo en Hélène hun literair-filosofische en beeldende bronnen als een post-it-weefgetouw op de muur gespannen. Zo maakten ze hun gezamenlijke denkbodem zichtbaar en zochten antwoord op de vraag: ‘Hoe ontwikkelen we onze beeldtaal aan de hand van onze muzikale taal?’ Ze deden onderzoek naar oude archetypen en verkenden hun grenzen en mogelijkheden, naar aanleiding van hun onderzoeksweek gingen we kort met hun in gesprek. Lees onder het interview meer over de eerste uitkomsten van het onderzoek in de vorm van een tesktueel minifest en een visueel manifest.
In gesprek
Afgelopen seizoen was ons publiek tijdens Welcome To Our Guesthouse getuige van jullie eerste samenwerking HICCUP. Wat typeert jullie eigenlijk als duo?
We werken altijd vanuit onze stem als fysiek én als politiek instrument. Dat maakt dat we automatisch vanuit het duet starten. Hierin zoeken we naar de meest eerlijke dialoog. Ook confronteren we in ons werk improvisatie met partituur, nachtelijke dromen met toekomstdromen, instinct met manifest, belichamen met denken. Vanuit een verlangen naar eenheid, koesteren we daarnaast onze verschillen: Timo als waterval, die door loutering tot stilte komt. Hélène als glas, dat vanuit stilte ineens uiteenspat.
Dat klinkt als een fijne balans. Op moment van schrijven is jullie Still-in-motion week al voorbij. Wat hebben jullie hierin onderzocht?
In ons werk bevragen we mythes en archetypes die ons (on)bewust vormgeven. Zonder precies te weten wat onder de vastroestende kaders verborgen ligt, willen we ons hier altijd van loszingen. In de Still-in-motion week hebben we onze literair-filosofische en beeldende bronnen als een post-it-weefgetouw op de muur gespannen. Zo maakten we onze gezamenlijke denkbodem zichtbaar. We zochten antwoord op de vraag: ‘Hoe ontwikkelen we onze beeldtaal aan de hand van onze muzikale taal?’ Waar we in het theater via de stem naar vloeibaarheid zoeken, probeerden we deze week vanuit onze begrensde lichamen naar een gelijkaardige kwaliteit te zoeken met foto’s en collagetechniek.
Wat heeft het weefgetouw voor jullie inzichtelijk gemaakt?
‘Archetype’ is in onze ogen synoniem van ‘stereotype’. We dachten daarom behoefte te hebben aan het formuleren van nieuwe archetypes, maar vreesden dat we dan nieuwe stereotypes zouden creëerden. En juist die beweging willen we stoppen. We verlegden daarom onze focus van de archetypes zélf naar het belichamen ervan. Het opnieuw belichamen van mythes, elke keer opnieuw, dat is wat we meenemen. Niet alleen om ze te actualiseren, maar om ze in het hier en nu van elke performance te ontmantelen.
Uit het manifest
Aan de start, een week geleden, droeg ons onderzoek de naam “Embodying new archetypes”. Het geven van namen is altijd problematisch. We geven aan alles een naam, om erover te kunnen spreken; om het in onze hedendaagse communicatiepolitiek op te kunnen nemen. Daarom blijft het noodzakelijk namen te geven, en dan is het belangrijk de juiste naam te geven. Met een naam creëer je namelijk een deur naar een wereld en het is niet alleen onhandig, maar ook gevaarlijk als een deur op een andere wereld uitgeeft dan degene die ze oproept. Nog belangrijker dan het juist naamgeven van de deur, is het herinneren van de manier waarop je ze opent.
Daarom veranderden we de naam van ons onderzoek van “Embodying new archetypes” naar “Re-embodying archetypes”. We verleggen daarmee de focus van de archetypes zelf naar het belichamen ervan. We willen geen bijdrage leveren aan de verzameling namen, die over al ons handelen heen liggen als eeltige huidlagen waardoor het steeds moeilijker ademen is. We willen alternatieven vinden op de communicatiepolitiek. We zoeken naar handvaten om de deuren weer open te zetten in plaats van voor alle deuren te blijven treuzelen in het drijfzand van de taal. In plaats van gesprekken te voeren over hoe elke deur eruit zou moeten zien en welke er al dan niet ontbreken, willen we de wereld achter elke deur onthullen. Zoals we de deuren op een kier willen zetten, willen we de lagen die over onszelf heen liggen verzachten en ze laten ademen.
"There is no use in enlarging the body of archetypical characters without knowing how to dance with it. To dance is to dialogue. To dialogue is to make love. To make love is to play, to engage in the game of revealing and concealing – without having to win, with the sole intention to keep playing."
What's next?
Op 28 en 29 augustus spelen Timo en Hélène HICCUP: A DIALOGUE op het Peepshow Palace Festival van De Warme Winkel & De Brakke Grond. Heb je deze performance gemist tijdens Welcome To Our Guesthouse 2019? Check dan de Peepshow Palace website voor meer info. De volgende kans om (een aangepaste versie van) HICCUP: A DIALOGUE te zien is tijdens de openingsweek van Theater Rotterdam. Save the date: 2 t/m 6 september 2020.
Volg Hélène op Instragram
Volg Timo op Instragram